Regelmatig krijgen we vragen over de verjaring van een bouwovertreding. Tot wanneer bestaat het risico op een boete of straf? Daarom geeft dit artikel meer uitleg over wanneer een bouwmisdrijf verjaart en wat de gevolgen ervan zijn.
Wat is een bouwmisdrijf?
In principe is er sprake van een bouwmisdrijf wanneer een gebouw zonder vergunning of niet volgens het plan werd gebouwd. Ook een functiewijziging zonder vergunning is een bouwmisdrijf.
Hier vindt u meer informatie over wanneer er sprake is van een bouwmisdrijf.
Wanneer verjaart een bouwmisdrijf?
Bij de verjaring van een bouwmisdrijf spelen verschillende factoren een rol. Denk aan:
- de ernst van de bouwovertreding;
- zijn er reeds vaststellingen verricht over de bouwovertreding;
- het al dan niet voortdurende karakter van de bouwovertreding.
Hieronder gaan we dieper in op de factoren van de verjaring van een bouwovertreding.
Eerste criterium: de ernst van de bouwovertreding
De wetgeving maakt afhankelijk van de ernst van de bouwovertreding een onderscheid tussen stedenbouwkundige misdrijven enerzijds en stedenbouwkundige inbreuken anderzijds.
Stedenbouwkundige misdrijven verjaren in principe na 5 jaar, te rekenen vanaf de dag dat het misdrijf is gepleegd.
Tot de categorie van de stedenbouwkundige misdrijven behoren de zwaardere bouwovertredingen zoals het bouwen zonder vergunning of het doorbreken van een stakingsbevel.
Voor stedenbouwkundige inbreuken bedraagt deze termijn 3 jaar. Deze loopt eveneens vanaf de dag dat de inbreuk heeft plaatsgevonden.
De categorie van de stedenbouwkundige inbreuken is voorbehouden voor de lichtere overtredingen. Hiertoe behoren onder andere het uitvoeren van meldingsplichtige handelingen zonder voorafgaande melding en de schending van bepaalde informatieverplichtingen.
Lees hier meer over vrijstelling omgevingsvergunning en meldingsplicht.
Tweede criterium: zijn er reeds vaststellingen verricht over de bouwovertreding
De hierboven vermelde termijn van 3 of 5 jaar kan worden verlengd. Dit gebeurt door het stellen van daden van onderzoek of van vervolging binnen deze termijn van 3 of 5 jaar. In dit geval begint na deze daad van onderzoek of vervolging een nieuwe termijn van 3 of 5 jaar te lopen.
Dit geldt niet voor handelingen die gesteld worden nadat deze eerste termijn van 3 of 5 jaar verlopen is. Handelingen die buiten deze initiële termijn gesteld worden, verlengen de verjaringstermijn niet.
Onder ‘daden van onderzoek of van vervolging’ begrijpen we onder andere: het opstellen van een proces-verbaal over de bouwovertreding. Ook de kennisgeving met het voornemen om een sanctie op te leggen, is steeds een daad van vervolging.
Derde criterium: het al dan niet voortdurende karakter van de bouwovertreding
In principe is enkel de eigenlijke oprichting van een zonder vergunning opgerichte constructie een bouwovertreding. Waar men vroeger ook een bouwovertreding beging gedurende de periode dat men nadien de constructie liet staan (de zgn. ‘instandhouding’), is dit nu niet langer meer het geval.
Op dit principe gelden evenwel twee uitzonderingen:
- De instandhouding van een onvergunde constructie in ruimtelijk kwetsbaar gebied zoals bos- of natuurgebied. Hiervoor kan de overheid nog steeds een administratieve geldboete opleggen.
- Wanneer men een gebouw gebruikt in strijd met de bestemming ervan. In dit geval begaat men een stedenbouwkundig misdrijf zolang het strijdige gebruik voortduurt.
In deze twee gevallen verjaart de bouwovertreding dus niet. Voor deze bouwovertredingen kan men dan ook blijvend gesanctioneerd worden.
De verjaring van een bouwovertreding: gevolgen voor mijn vastgoed?
Het feit dat een bouwovertreding verjaard is, wil echter niet zeggen dat dit geen gevolgen meer heeft voor uw vastgoed.
Zo kan u door de aanwezigheid van een verjaarde bouwovertreding immers:
- problemen ondervinden bij het verkrijgen van een latere vergunning;
- problemen ondervinden bij de latere verkoop van uw vastgoed (kandidaat-kopers krijgen immers vaak geen lening voor woningen met bouwovertredingen);
- Alsnog riskeert u herstelmaatregelen. De termijnen om zulk een vordering in te stellen, zijn in bepaalde gevallen immers ruimer dan de eigenlijke verjaringstermijn.
Lees hier meer over de gevolgen van een bouwovertreding voor uw vastgoed
Kan ik een bouwovertreding regulariseren?
De vraag of u een bouwovertreding kan regulariseren, zullen we steeds moeten bekijken in het licht van de toepasselijke regelgeving. Hierbij houden we rekening met de regels, afspraken en plannen voor de plaats waar het gebouw staat.
Gelet op de gevolgen van de aanwezigheid van een bouwovertreding, is het regulariseren ervan steeds aan te raden.
Lees hier meer over een bouwmisdrijf regulariseren.
Heeft u vragen over een bouwovertreding regulariseren? Neem dan contact op via het onderstaande formulier, zodat we samen uw opties kunnen bekijken.
