Wenst u een aanvraag voor een omgevingsvergunning in te dienen, maar weet u niet hoe? In dit artikel lichten we de procedure over een omgevingsvergunning aanvragen stapsgewijs toe. Ook de verschillende types van vergunning worden kort besproken.
Voor welke werken moet ik geen omgevingsvergunning aanvragen?
Niet voor alle handelingen heeft u een omgevingsvergunning nodig. Sommige handelingen zijn vrijgesteld van vergunning. Ook volstaat in bepaalde gevallen een eenvoudige melding.
Zo zijn onder andere onderhoudswerken vrijgesteld. Ook voor een renovatie zonder volume-uitbreiding en zonder stabiliteitswerken heeft u doorgaans geen vergunning nodig.
Voor deze vrijstellingen of meldingen gelden mogelijks wel bijzondere voorwaarden. Ook kan de gemeente steeds strengere voorwaarden stellen.
Lees hier meer over de vrijstelling van omgevingsvergunning.
Kan ik zomaar bijbouwen aan een bestaande woning?
Ook voor bijbouwen aan een bestaande woning heeft u mogelijks een aparte vergunning nodig. Denk bijvoorbeeld aan een overkapping of een aanbouw van een veranda. De noodzaak van een vergunning is afhankelijk van verschillende factoren zoals onder andere de gemeentelijke bouwcode.
Hier vindt u meer informatie over bijbouwen aan een bestaande woning.
Waar moet ik de omgevingsvergunning aanvragen?
Een omgevingsvergunning aanvragen gebeurt bijna steeds digitaal via het Omgevingsloket. Op deze pagina vindt u terug in welke gevallen u nog een papieren aanvraag kan indienen. Het gaat hier bijvoorbeeld over aanvragen waar de medewerking van een architect niet verplicht is.
Welke types omgevingsvergunning bestaan er?
De term omgevingsvergunning omvat verschillende soorten vergunningen. Zowel de bouw-, de verkavelings-, en de milieuvergunning worden hieronder begrepen. Onder dit begrip valt ook de vergunning voor kleinhandelsactiviteiten en de vergunning voor vegetatiewijzigingen.
Voor elk van deze vergunningen bestond vroeger een afzonderlijke procedure. Sinds 1 januari 2018 geldt voor al deze vergunningen slechts 1 procedure. Dit laat toe om verschillende vergunningen gelijktijdig te kunnen aanvragen. Hierdoor dient u deze procedure maar één keer te doorlopen, ook al heeft men voor een project verschillende vergunningen nodig.
Wie behandelt mijn aanvraag?
Doorgaans is dit de gemeente. In bepaalde gevallen zal dit de provincie of zelfs de Vlaamse Regering zijn. De criteria hiertoe zijn wettelijk vastgelegd. Behoort een project niet tot de lijst van provinciale of Vlaamse projecten, dan is de gemeente bevoegd. Een voorbeeld van een provinciaal project is een milieuvergunning van de hoogste klasse. Een voorbeeld van een Vlaams project is een golfterrein van 18 holes of meer. Een volledig schema downloadt u hier.
Hoe verloopt de procedure?
Hieronder overlopen we procedure voor een omgevingsvergunning aanvragen in vijf stappen.
Stap 1: Ontvankelijkheids- en volledigheidsonderzoek
Eerst gaat de overheid die uw aanvraag behandelt, na of uw aanvraag volledig is. Zij heeft hiervoor 30 dagen de tijd vanaf het indienen van de aanvraag. Indien er bepaalde stukken ontbreken, kan zij deze stukken bijkomend opvragen. Het bestuur kan evenwel ook beslissen om uw aanvraag niet-ontvankelijk te verklaren. In dit geval wordt de procedure stopgezet en zal u een nieuwe aanvraag moeten indienen.
In deze fase wordt ook het effect van de aanvraag op het milieu nagegaan. Dit gebeurt aan de hand van een screeningsnota die in bepaalde gevallen aan de aanvraag moet worden toegevoegd. Indien men van oordeel is dat er aanzienlijke effecten zijn op het milieu moet een volledig milieu-effectenrapport worden opgesteld. In dit laatste geval zal de aanvraag eveneens niet-ontvankelijk zijn. De procedure wordt dan stopgezet. U zal een nieuwe aanvraag moeten indienen waar het volledige milieu-effectenrapport aan is toegevoegd.
Tegen de beslissing waarbij uw aanvraag niet-ontvankelijk verklaard wordt, kan u echter geen administratief beroep indienen. U zal zich rechtstreeks tot de Raad voor Vergunningsbetwistingen moeten wenden. Meestal volstaat het echter om een nieuwe aanvraag in te dienen waar de ontbrekende stukken in zijn toegevoegd.
De beslissing over de ontvankelijkheid en de volledigheid vindt u terug in het Omgevingsloket.
Stap 2: Organisatie openbaar onderzoek
Bij een positieve beslissing start het openbaar onderzoek. Gedurende het openbaar onderzoek beschikken omwonenden over een termijn van 30 dagen om bezwaar in te dienen.
Het openbaar onderzoek start binnen de 10 dagen nadat uw aanvraag volledig en ontvankelijk werd verklaard. U dient een gele affiche in A2-formaat aan te plakken om kenbaar te maken dat een openbaar onderzoek loopt. U ontvangt de gele affiche van de gemeente. Het document moet steeds zichtbaar zijn vanaf de openbare weg. Ook dient u de gemeente op de hoogte te brengen van de startdatum van de aanplakking. Dit gebeurt door een verklaring in het Omgevingsloket of het invullen van een formulier.
Hier vindt u alle informatie over de bekendmaking van een vergunningsbeslissing en de gele affiche.
Na het openbaar onderzoek kan u naar aanleiding van de ingediende bezwaren uw aanvraag wijzigen. Teneinde uw dossier te versterken, kan zo’n wijziging aan te raden zijn. Daardoor zal in bepaalde gevallen een nieuw openbaar onderzoek nodig zijn. Eventuele adviezen dienen ook opnieuw ingewonnen te worden.
Lees meer over het openbaar onderzoek en bezwaar indienen.
Stap 3: Inwinnen van adviezen
Na een ontvankelijke aanvraag, wint het bestuur eveneens adviezen in bij onder andere het Agentschap Onroerend Erfgoed, het Agentschap Natuur en Bos, het Departement Mobiliteit en Openbare Werken, enz. De gevallen waarin zij advies moeten verlenen zijn wettelijk vastgelegd. Zo moet het Agentschap Onroerend Erfgoed bijvoorbeeld advies verlenen bij werken aan een monument.
Doorgaans geldt voor deze adviezen een termijn van 50 dagen. Gaat het om een vergunningsaanvraag zonder openbaar onderzoek, dan geldt een termijn van 30 dagen. Geen advies? Dan gaat men ervan uit dat het advies gunstig is. Het bestuur mag dan voorbij gaan aan de adviesvereiste. Dit geldt in principe ook voor een laattijdig verleend advies. Ook in dit geval mag het bestuur in principe voorbij gaan aan de adviesvereiste.
Opgelet: het bestuur mag in bepaalde gevallen toch rekening houden met een laattijdig advies. In bepaalde gevallen is zij hiertoe op basis van rechtspraak van de Raad voor Vergunningsbetwistingen zelfs verplicht. Bijvoorbeeld wanneer het advies betrekking heeft op een essentieel aspect van het dossier en er nog voldoende tijd is voor het bestuur om het advies te verwerken. Dit geldt zowel voor gunstige als voor ongunstige laattijdige adviezen. In dit laatste geval vervalt dan ook het vermoeden dat het advies geacht wordt gunstig te zijn.
Bij complexe aanvragen worden de adviezen echter gecoördineerd ingewonnen door een omgevingsvergunningscommissie. Deze verleent haar geïntegreerd advies binnen een termijn van 90 dagen.
De verleende adviezen zijn in principe niet bindend, tenzij de wet anders bepaalt. Wel moet men bij het verlenen van de vergunning, rekening houden met deze adviezen. U kunt de adviezen raadplegen in het Omgevingsloket.
Stap 4: Verslag omgevingsambtenaar en beslissing bevoegde overheid
Wanneer de gemeente of de provincie uw aanvraag behandelt, stelt de gemeentelijke of de provinciale omgevingsambtenaar een verslag op. Dit is enkel wanneer geen advies van de omgevingsvergunningscommissie vereist is. In dit advies wordt uw aanvraag positief of negatief geadviseerd.
Lees meer over de impact van de betonstop / bouwshift op een vergunningsaanvraag.
Het advies is niet bindend. Maar er moet met het advies rekening gehouden worden in de finale beslissing. Het advies moet opgesteld worden 10 dagen voor het verstrijken van de beslissingstermijn. Deze beslissingstermijn bedraagt:
- 105 dagen indien een openbaar onderzoek wordt georganiseerd.
- 120 dagen indien advies van de omgevingsvergunningscommissie vereist is.
Deze termijn wordt éénmaal verlengd met 60 dagen in de volgende gevallen:
- als de aanvraag gewijzigd werd en een nieuw openbaar onderzoek nodig was.
- indien de aanvraag gepaard gaat met een beslissing over de aanleg van een gemeenteweg.
Wanneer er geen openbaar onderzoek nodig is, bedraagt de termijn 60 dagen. Hier is geen verlenging mogelijk.
De termijnen worden steeds geteld vanaf de dag nadat de aanvraag ontvankelijk en volledig verklaard werd. Indien geen beslissing genomen wordt binnen de vastgestelde termijn, wordt de omgevingsvergunning geacht te zijn geweigerd.
Tegen de finale beslissing kan u, een omwonende of een adviesinstantie beroep instellen. De termijn hiervoor is kort. Deze bedraagt doorgaans 30 dagen.
Let op: Tegen de beslissing over de aanleg van een gemeenteweg dient u een afzonderlijk beroep in te stellen. Dit gebeurt bij de Vlaamse Regering. Hiervoor gelden afzonderlijke procedurele vereisten.
Lees meer over een omgevingsvergunning aanvechten.
Stap 5: Aanplakking
U dient een gele affiche in A2-formaat aan te plakken om kenbaar te maken dat een beslissing genomen werd. Dit moet steeds wanneer de vergunning verleend werd. Wanneer de vergunning geweigerd werd, moet dit enkel indien er een openbaar onderzoek werd georganiseerd. Ook hier wordt deze affiche u ter beschikking gesteld door de gemeente
Hier vindt u meer informatie over de bekendmaking van een omgevingsvergunning.
Uitvoerbaarheid van een vergunning: wanneer mag u starten met de werken?
Een correcte aanplakking van de beslissing is van belang nu deze de beroepstermijn voor derden laat lopen. Wordt er binnen de 35 dagen vanaf de eerste dag van de aanplakking geen beroep ingesteld, mag u van de vergunning gebruik maken. Degene die beroep indient, moet u hiervan op de hoogte brengen. Dit gebeurt via een aangetekende zending of het Omgevingsloket.
Lees hier meer over de uitvoerbaarheid van een vergunning.
Wat kost een omgevingsvergunning aanvragen?
Bij een gewone aanvraag heeft u de kosten van een landmeter, architect en een heffing van de gemeente. Voor complexere procedures komen er hier ook verschillende studies bij kijken. Denk bijvoorbeeld aan een archeologisch vooronderzoek en een milieu-effecten onderzoek.
Hier vindt u meer details over de kosten van een vergunningsaanvraag.
Update: wijziging procedure omgevingsvergunning aanvragen door het decreet over de modulaire omgevingsvergunning
Het decreet over de modulaire omgevingsvergunning voorziet in een grondige wijziging van de procedure voor het aanvragen van een omgevingsvergunning. De stap van het onderzoek naar de ontvankelijkheid en de volledigheid blijft behouden. Nadien komt er 1 basisprocedure van 60 dagen. Deze basisprocedure kan uitgebreid worden met verschillende (al dan niet verplichte) modules.
Indien er een module bijkomt (bv. organisatie openbaar onderzoek of wijziging aanvraag), wordt de termijn om te beslissen verlengd. Doel is om tot een meer flexibele en meer eenvoudige vergunningverlening te komen. Wanneer deze regelgeving in werking zal treden, staat evenwel nog niet vast. Tot dan blijft het oude, hierboven beschreven systeem gelden.
Besluit
Een omgevingsvergunning verkrijgen is geen sinecure. Een goede voorbereiding is cruciaal. Daarom is uw architect uw eerste aanspreekpunt. Ook kan u zich, zeker voor meer complexere of omvangrijke projecten, best laten bijstaan door een advocaat omgevingsrecht. Confianz kan u begeleiden met al de juridische aspecten van een vergunningsaanvraag. En dit voor heel Vlaanderen.
Heeft u vragen over de procedure van een omgevingsvergunning aanvragen? Aarzel dan niet om contact op te nemen via onderstaand formulier.
Laatste update: november 2024
