Wanneer een persoon overlijdt, valt de nalatenschap open en dienen alle bezittingen overgemaakt te worden aan de erfgenamen. Dit artikel legt stap voor stap uit hoe erven in Spanje verloopt.
Stap 1. Identificatie van het actief en het passief van de nalatenschap
De eerste stap om te erven in Spanje bestaat uit het in kaart brengen van alle bezittingen van de erflater, waaronder de onroerende goederen, bankrekeningen, aandelen, levensverzekeringen, wagens, etc. Ook gaan we na of er schulden zijn. Denk bijvoorbeeld aan een hypotheek. Dit is niet alleen belangrijk voor de overdracht van de nalatenschap, maar tevens voor de erfbelasting.
Stap 2. Bepalen van het toepasselijke erfrecht bij erven in Spanje
De tweede stap bestaat uit het bepalen van het toepasselijke erfrecht. Dit is belangrijk. Erven in Spanje gebeurt immers niet per se volgens het Spaanse erfrecht. Elk land heeft zijn eigen erfrecht, met verschillen en gelijkenissen. Net zoals het Belgisch erfrecht heeft Spanje een systeem van reservataire erfgenamen, waardoor u bijvoorbeeld de kinderen niet zomaar kan onterven. Met het nieuwe Belgisch erfrecht, dat in principe meer vrijheid zal geven aan de erflater, kan het nuttig zijn om ervoor te zorgen dat het Belgisch erfrecht van toepassing blijft op uw Spaanse bezittingen.
Er zijn twee mogelijkheden:
1) ofwel maakte de erflater de keuze voor het erfrecht van zijn nationaliteit in het testament;
2) ofwel werd er geen keuze gemaakt en is het erfrecht geldig van het land van de permanente verblijfplaats van de erflater gedurende de laatste vijf jaar.
Als de permanente verblijfplaats niet duidelijk vaststaat, wordt er gekeken naar het land waarmee de erflater de sterkste band heeft.
Stap 3. Nagaan van testamenten
In de derde stap wordt er nagegaan of de erflater een testament heeft opgesteld. Om te kunnen erven in Spanje is het perfect mogelijk dat er meerdere testamenten zijn: een testament van het thuisland en een Spaans testament. We beschrijven drie scenario’s bij het openvallen van de nalatenschap.
A. Er is een Spaans testament
In dit geval kan de nalatenschap in Spanje zonder problemen worden verdeeld. Let op: een Spaans testament is enkel geldig indien het werd geregistreerd in het Registro Central de Ultima Voluntad.
B. Er is enkel een testament van het land van nationaliteit
Eerst dient u dit testament beëdigd te vertalen naar het Spaans. Dit maakt erven in Spanje duurder. Het opstellen van een Spaans testament is in de regel goedkoper. Daarnaast dienen de erfgenamen de akte van overlijden, het geboortecertificaat en eventueel de gegevens van de burgerlijke stand door te geven.
Eventueel dient er ook een lokale beheerder van de nalatenschap aangesteld te worden. Dit is eerder uitzonderlijk.
De hele procedure kan een aantal maanden duren. Dit is mogelijks problematisch aangezien de successierechten betaald dienen te worden binnen de zes maanden na overlijden.
C. Er is geen testament
In dit geval is het Spaans erfrecht van toepassing indien de vaste verblijfplaats van de erflater zich bevond in Spanje, en dit op zijn gehele nalatenschap, dus zowel Spaanse als niet-Spaanse bezittingen. Als de erflater niet in Spanje woonde, maar bijvoorbeeld in België, is het Belgische erfrecht van toepassing.
Lees meer over het Spaans testament voor niet-residenten.
Stap 4. Afwikkeling van de nalatenschap
Het accepteren of verwerpen van een erfenis gebeurt voor de Spaanse notaris. De erfgenamen (of de vertegenwoordigers) handelen de Escritura af. Dit is een beschrijving van alle activa en passiva in de nalatenschap, de rang en de verdeling van de bezittingen onder de erfgenamen en de formele acceptatie ervan. Tot slot worden de nieuwe eigendomstitels van onroerende goederen ingeschreven in het registratiekantoor.
Als u zelf niet aanwezig kan zijn bij de afwikkeling van de nalatenschap, kan u een vertegenwoordiger aanduiden. U zal dan iemand een notariële volmacht moeten geven. Indien u iemand een volmacht wenst te geven, kan u dit doen:
– in het Spaanse consulaat te Brussel of;
– via een Belgische notaris.
In het laatste geval moet de notariële volmacht worden gelegaliseerd door middel van een apostille.
Welke documenten zijn vereist voor de afwikkeling van een Spaanse nalatenschap?
Stap 5. Spaanse erfbelasting
Bij het erven in Spanje komt ook de Spaanse erfbelasting kijken. Deze belasting is complex en wordt gedeeltelijk op nationaal niveau en gedeeltelijk op regionaal niveau geregeld. Onafhankelijk van het toepasselijke erfrecht, is de Spaanse erfbelasting van toepassing op alle onroerende goederen gelegen in Spanje (tenzij de goederen in handen zijn van een vennootschap).
De waardering gebeurt op basis van een fiscale referentiewaarde. De Spaanse overheid legt op basis van de lokale geregistreerde prijzen een minimumwaarde vast. Deze waarde geldt als basis van de berekening van de erfbelasting.
Lees meer over de Spaanse erfbelasting.
Let op: alle erfgenamen hebben een NIE-nummer nodig om de erfbelasting te betalen in Spanje. Dit is een identificatienummer voor niet-residenten. Er zullen niet alleen successierechten betaald moeten worden, maar bijvoorbeeld ook belastingen op het bezit van het geërfde onroerend goed. U kan een NIE-nummer aanvragen in het Spaanse consulaat te Brussel of in het politiekantoor nabij het Spaanse onroerend goed. We kunnen eveneens voor u een NIE-nummer aanvragen met een volmacht.
Let op: de verdeling van de nalatenschap moet binnen zes maanden na overlijden worden afgerond, op straffe van betaling van boetes bovenop de erfbelasting. Hier vindt u meer informatie over de aangifte van nalatenschap in Spanje.
Spaans erfrecht in grote lijnen
Het Spaans erfrecht is enkel van toepassing indien u als Belg woont in Spanje. En zelfs dan kunt u kiezen voor het Belgische erfrecht aan de hand van uw testament.
Net zoals in België zijn er in Spanje reservataire erfgenamen. Daarnaast wordt ook de langstlevende echtgenoot beschermd. Belangrijk verschil is dat het Belgische erfrecht flexibeler is voor de erflater. Met andere woorden: u heeft met het Belgische erfrecht meer keuzevrijheid dan bij het Spaans erfrecht.
In deze bijdrage vindt uitgebreide informatie over het Spaans erfrecht.
Heeft u vragen over een erfenis in Spanje of wenst u juridisch advies in te winnen? We kunnen u helpen met de afwikkeling van een nalatenschap in Spanje. Aarzel niet om ons te contacteren.
Laatste update: augustus 2022.
